Doğu Akdeniz kıyılarında günümüzde İsrail, Filistin ve Lübnan’ı kapsayan bölgede yaklaşık 15000-11000 önce yaşayan toplulukların oluşturduğu kültür Natuf kültürü olarak biliniyor. Bu evre, insanlık tarihinin en eski yerleşik yaşam izlerini barındırıyor. Natufluların yerleşim alanları tam anlamıyla bir köy olmaktan ziyade, uzun süreli konaklamalar için kullanılan kamp alanlarıydı. Ölülerini de özel olarak düzenlenmiş mezarlık alanlarına gömüyorladı ki bu daha önceki dönemlerde görülmemiş bir sey. Literatürde Natufluların tam anlamıyla yerleşik olup olmadığı tartışması uzun süredir mevcut. Özellikle bu güne kadar Natuf toplumunda tabakalaşma/işbölümünün olup olmadığı, dini inançlarının ne olduğu konusunda bir kanıt mevcut değildi. Bu bağlamda PNAS’da geçen ay yayınlanan calışmanın önemi büyük.
Küdüs Yahudi üniversitesi, Weizmann Enstitüsü ve Connecticut Üniversitesi’nden biliminsanlarinin calışması (Grosman et al. PNAS, vol 105, no 46 - Nov. 18, 2008) Natuf kültürüne ait olduğu bilinen bir mezarlık alanında cok özel bir kişinin mezarını günışığına çıkarmış. Arastırmacılar bu mezarın yaşlı ve engelli bir kadına ait oldugunu bildiriyor. Bununla birlikte mezarda 50 kaplumbağa kabugu, yaban domuzu, inek, leopar, kartal iskeleti kalıntıları, taşlar ve bir insan ayağı kalıntıları bulunmus. Genelde Natuf mezarlarında kemik ve taş parcaları bulmak sürpriz sayılmıyor ama bu kadar çeşitli hayvan kalıntılarına rastlanması, mezardaki taşların dizilis biçimi ve mezarın yapımına gösterilen olağandışı özen Grosman ve meslektaşlarını bu mezarın Natuf toplumunda özel bir yere sahip olan birisine ait olduğu sonucuna götürüyor. Araştırmacılar bu sonuçtan yola çıkarak mezarın aslında bir Şamana ait olduğunu öne sürüyor.
Şamanlar, ozellikle hem avcı-toplayıcılıkla hem de küçük ölçekli tarımla geçinen topluluklarda ortaya çıkabilen, doğaüstü güçlerle topluluğun geri kalan kesiminin iliskisini düzenleyen ve iyileştirici güçleri bulunan insanlar. Üstelik şamanların önemli bir kısmı engelli kimseler... Bu calışmayla Grosman ve meslektaşları, çok büyük ihtimal bilinen en eski şaman mezarını günışığına çıkartmış oluyor. Bu buluşu umarım daha detaylı arastırmalar izler ve insanlığın evriminde cok onemli bir yere sahip olan Paleolitik-Neolitik geçişi (yani yerleşik yasama geçiş, tarımın başlaması, bunu izleyen sosyal değişimler...) konusunda bilgilerimiz artar.
Buyrunuz makalenin linkini: A 12,000-year-old shaman burial from the southern Levant (Israel)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder